Ocalić ceglane domy od zapomnienia - pszczynianka spisuje ich historie

Wszystko zaczęło się od fotografii. Dorota Brauntsch zauważyła, że stare ceglane domy znikają z krajobrazu wsi pszczyńskiej, dlatego w maju 2016 roku założyła stronę na Facebooku "Ceglane domy" (pisaliśmy o tym w artykule "Stare, ceglane domy - zanim znikną, zostaną uwiecznione na fotografiach") i tak zaczęła się przygoda.

- Po jakimś czasie zaczęły się do mnie odzywać osoby także zainteresowane tematem naszej lokalnej architektury. Na przykład napisała do mnie Pani, która musiała wyburzyć stary dom ze względu na bardzo zły stan techniczny, ale zależało jej, żebym przyjechała i po raz ostatni sfotografowała rodzinną sadybę. Przy okazji robienia zdjęć, poznawałam mieszkańców starych chałup i ich historie, i tak od osoby do osoby, od historii do historii, zaczął się rodzić pomysł na książkę - tłumaczy Dorota Brauntsch.

Dodatkowym impulsem i zachętą był fakt, że tematem zaczęły interesować się media, nie tylko lokalne, ale też ogólnokrajowe. Autorka strony zrozumiała wówczas, że temat ma ogromny potencjał, dlatego postanowiła starać się o uzyskanie stypendium w dziedzinie kultury Marszałka Województwa Śląskiego. Wniosek swoimi swoimi rekomendacjami poparło sporo osób ze środowisk naukowych, a także zastępca burmistrza Barbara Sopot-Zembok i starosta Paweł Sadza. Udało się, i tak zaczęła się praca nad książką.

- Myślę, że temat jest ważny z kilku powodów. Po pierwsze piękne stare ceglane domy są bez wątpienia naszym dziedzictwem kulturowym, nie tylko w skali regionu, ale także w skali całego kraju. Jego doniosłość wielokrotnie podkreślali badacze kultury ziemi pszczyńskiej tacy jak pan Aleksander Spyra czy pani Maria Lipok-Bierwiaczonek, była dyrektorka Muzeum w Tychach, która w swoich publikacjach na temat ziemi pszczyńskiej często podejmowała temat murowanych domostw - mówi Dorota Brauntsch.

W swojej książce autorka chce też zwrócić uwagę na to, że cegła, tak bardzo kojarzona ze Śląskiem, jest utożsamiana ze Śląskiem industrialnym - starymi kopalniami i familokami, mało kto zauważa ją na wsi, a cała pszczyńska i śląska wieś przełomu XIX/XX w. zbudowana jest z cegły. - W tej cegle jest mnóstwo historii - od starych cegielni po nowoczesne ceglane budynki, inspirowane wiejską architekturą. Prawda jest taka, że wraz z tymi domami odchodzi pewien świat - wieś znika, traci swoją lokalną architektoniczną tożsamość i swą rolniczą tożsamość, zmieniają się więzy społeczne, obyczajowość i przestrzeń wokół nas - zauważa autorka.

Książka autorstwa Doroty Brauntsch będzie miała charakter reportażowy. - Chciałabym przede wszystkim skupić się na rozmowach z osobami, którym temat ceglanych domów leży na sercu. Ale chciałabym, żeby nie były to rozmowy tylko o cegle, ale także, a może przede wszystkim, o domu, o tym, jak był urządzony, jak się w nim żyło. Proste ludzkie historie - czasem będzie to opowieść o wielkim stole kuchennym albo starym drzewie w sadzie - informuje. - Chciałabym, aby publikacja była bogato ilustrowana - podczas realizacji projektu powstało sporo zdjęć, które mogą wzbogacić książkę o fajny materiał fotograficzny. Marzy mi się wystawa - kto wie, może uda mi się namówić do współpracy władze miasta lub powiatu? - dodaje.

Aby nadać prezentowanym w książce domostwom indywidualny i niepowtarzalny charakter autorka poszukuje osób, które chciałyby się podzielić swoimi historiami, doświadczeniami czy przemyśleniami. Szuka też starych murarzy lub cieśli, którzy chcieliby opowiedzieć o swojej pracy z cegłą czy drewnem lub pracowników niedziałającej już cegielni w Starej Wsi. - Wiem, że to nie zawsze są piękne historie, bo czasem taki stary zrujnowany dom jest dla właścicieli ogromnym obciążeniem - i na ten aspekt też chciałabym w swojej książce zwrócić uwagę - podkreśla autorka.

Osoby chcące podzielić się swoimi wspomnieniami mogą skontaktować się z Dorotą Brauntsch mailowo: dorota.branutsch@gmail.com, a także za pośrednictwem strony na Facebooku "Ceglane domy".