26 kwietnia o godz. 17.00 w pszczyńskim ratuszu odbyła się debata społeczna zorganizowana przez Komendę Powiatową Policji w Pszczynie, której temat brzmiał: "Spożywanie alkoholu oraz żebractwo w rejonie Rynku Miejskiego w Pszczynie/bezpieczeństwo w miejscach publicznych i w miejscach zamieszkania". W sumie w spotkaniu uczestniczyło 30 osób, wśród których znaleźli się m.in. przedstawiciele urzędów, przewodniczący zarządów osiedli, strażnicy miejscy, mieszkańcy oraz przedsiębiorcy. Z ramienia policji w debacie uczestniczyli zastępca Komendanta Powiatowego Policji w Pszczynie mł. insp. Marek Nowok, zastępca Naczelnika Wydziału Prewencji asp. szt. Sebastian Piątyszek oraz dzielnicowy osiedli Stare Miasto i Śródmieście mł. asp. Dawid Sajdok. Debatę prowadzili i moderowali st. asp. Paweł Jurczyga oraz mł. asp. Wojciech Janosz.

W spotkaniu aktywny udział brali również m.in. zastępca burmistrza Pszczyny Magdalena Czarnecka, dyrektor Ośrodka Pomocy Społecznej w Pszczynie Sonia Marekwia, radny powiatowy i członek Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Zdzisław Grygier, założyciel stowarzyszenia "Ludzie dla Ludzi" Adrian Kuś, radny miejski i przewodniczący zarządu os. Kolonia Jasna Arkadiusz Gardiasz czy przewodniczący zarządu os. Piastów Kamil Widłok.

Debatę otwarła prezentacja, poprzez którą funkcjonariusze policji w Pszczynie przedstawili dane dotyczące liczby interwencji w obrębie rynku w ciągu kilkunastu ostatnich miesięcy oraz sytuację kadrową jednostki z Pszczyny. - Na 192 etaty mamy w tej chwili aż 19 wakatów - mówił st. asp. Paweł Jurczyga. - Wydział Prewencji, czyli ta komórka, która jest najbardziej widoczna wśród mieszkańców, a więc dzielnicowi, ogniwo patrolowe i interwencyjne to 72 etaty, natomiast jest 9 wolnych etatów, w tym brakuje 4 dzielnicowych i aż 5 funkcjonariuszy ogniwa patrolowo-interwencyjnego.

Niemniej, w ciągu ostatnich 15 miesięcy, od 01.01.2022 do 31.03.2023 r., w samym tylko obrębie rynku w Pszczynie funkcjonariusze podjęli 313 interwencji, z których 175 z własnej inicjatywy. Pozostałe były efektem zgłoszeń telefonicznych czy bezpośrednio do oficera dyżurnego. Jak podkreślili mundurowi, to wysoka liczba, która wskazuje na to, że w tym niewielkim obszarze spokój zakłócany jest bardzo często i wymaga to interweniowania. W ramach tych interwencji policjanci zastosowali 73 środki oddziaływania wychowawczego, czyli pouczenia, 67 mandatów, 49 wniosków o ukaranie, 25 wyjazdów do izby wytrzeźwień. Odnotowano 15 przestępstw i czynów karalnych.

Liczba zgłoszeń dotyczących żebractwa, zakłócania spokoju w centrum miasta czy spożywania w nim alkoholu w miejscach publicznych, skłoniła Komendę Powiatową w Pszczynie do zorganizowania debaty i poszukania rozwiązań, które będą czymś więcej, niż tylko reakcją na dane zdarzenie. - My możemy zawieźć daną osobę na izbę wytrzeźwień, ale ta osoba, gdy już wytrzeźwieje wsiada w pociąg i wraca w to samo miejsce. Wypisanie mandatu osobie, która jest niewypłacalna również nie daje żadnego skutku, jednak jako policja mamy takie środki i co możemy, to stosujemy. Natomiast szukamy pomocy lokalnej społeczności i samorządów w rozwiązaniu tego problemu - mówił st. asp. Paweł Jurczyga.

W efekcie dyskusji i pytań udało się ustalić, m.in. skąd pochodzą osoby żebrzące czy spożywające alkohol na płycie rynku. Jak podkreślili funkcjonariusze, są to głównie osoby z rejonu starego miasta i śródmieścia, które straciły domy lub wybrały taki, a nie inny tryb życia, a ich najczęstszym miejscem spotkań czy pobytu jest właśnie rynek - tu mogą siąść na ławce i obserwować toczące się dookoła życie. Padły również pytania o monitoring, do których ustosunkowała się straż miejska. Na terenie całej gminy działają całodobowo 32 kamery, które dyżurny monitoruje od 7 do 19. W 2022 roku straż miejska podjęła na terenie gminy 72 interwencje dotyczące osób bezdomnych i spożywania alkoholu, w tym 14 interwencji zostało podjętych na ul. Rynek oraz kolejne 3 w budynku ratusza. W 2023 roku na terenie gminy podjęto 21 interwencji dotyczących osób bezdomnych i spożywania alkoholu, natomiast w obrębie ul. Rynek - 2 interwencje i kolejne 3 interwencje w ratuszu.

W toku dyskusji mieszkańcy i przedsiębiorcy zwracali uwagę na problemy, wynikające z obecności osób pod wpływem alkoholu w rejonie rynku. Zaznaczali oni, że to nie tylko kwestia negatywnego wpływu na wizerunek starówki, ale przede wszystkim tego, że te osoby żebrzą, zaczepiają klientów restauracji i gości przebywających w ogródkach restauracyjnych, są agresywne, śpią i załatwiają swoje potrzeby fizjologiczne na terenie posesji na starówce. Jeden z mieszkańców i przedsiębiorców powiedział, że jego zdaniem czas reakcji służb w obliczu zgłoszeń tego typu zachowań jest zbyt długi, a strażnicy miejscy mają ograniczone możliwości względem poszczególnych przypadków, co sprawia, że i tak trzeba czekać na przyjazd policji.

Zastępca Naczelnika Wydziału Prewencji asp. szt. Sebastian Piątyszek wyjaśnił w odpowiedzi, że czas reakcji i przyjazdu mundurowych na miejsce jest uzależniony od ilości i rodzaju innych interwencji, jakie podejmuje w tym czasie policja. - Jeśli będzie zgłoszenie żebractwa, a w tym samym czasie mamy również zgłoszenie wypadku czy innego zdarzenia poważniejszego, to dyżurny w pierwszej kolejności skieruje interwencję tam, a dopiero później do żebractwa czy spożywania alkoholu w miejscu publicznym. Szybkość interwencji zależy też od tego, gdzie patrol znajduje się w momencie zgłoszenia - tłumaczył.

W odpowiedzi na to zebrani w większości zasugerowali, że najlepszym rozwiązaniem w tej sytuacji jest stałe patrolowanie okolicy rynku i starówki przez patrole policyjne, najlepiej piesze. Pojawiły się także pomysły włączenia w tego rodzaju prewencję adeptów szkół policyjnych oraz strażników miejskich. Obecni zgodni twierdzili, że sam fakt pobytu mundurowych na miejscu skutecznie zniechęcałby pijanych i bezdomnych do przebywania na płycie rynku i w miejscach newralgicznych, spożywania tam alkoholu, żebrania, zaczepiania czy spania na terenie posesji. - Tylko i wyłącznie patrol pieszy, my widzimy i strażników, i patrole policji objeżdżające płytę rynku, wiemy, że jeśli jesteście dostępni, to reagujecie, ale patrol pieszy byłby tutaj najlepszym rozwiązaniem - przekonywała obecna na debacie mieszkanka starówki.

Głos w dyskusji na temat bezdomnych i pijących podjął również Adrian Kuś. - Tak mówicie o nich, jakby to były jakieś przedmioty, które trzeba usunąć, ale nad ich problemem trzeba się pochylić. To jest 7 osób z rynku i kilka dochodzących. Może policja zaprosić ich na komendę, zachęcić do rozmów, zaprosić do tego MOPS i Urząd Miasta, usiąść i zastanowić się, czy oni chcą coś zmienić, dać im jakieś narzędzia, możliwość spotkania, może jakąś pracę i pochylić się nad tymi ludźmi, sprawdzić czy nie są chorzy itd. Tutaj trzeba wyjść z inicjatywą do nich, podać im rękę, pochylić się nad ich problemami - przekonywał Adrian Kuś i dodał: - Wy musicie to zrobić jako komenda, bo oni tylko was będą słuchać. Tych ludzi da się gdzieś przelokować, ale trzeba z nimi porozmawiać.

Większość obecnych urzędników i funkcjonariuszy odpowiedziała jednak, że takie rozmowy są przeprowadzane, a osoby bezdomne pytane o to, czy potrzebują jakiejkolwiek pomocy, w znakomitej większości odmawiają. - Przez cały okres swojej pracy ani razu nie spotkałem się z osobą z tego towarzystwa, która chciałaby pomocy - mówił jeden ze strażników miejskich. Takie same doświadczenia mają też pracownicy Ośrodka Pomocy Społecznej czy członkowie Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. - Pomogliśmy skutecznie 34 osobom bezdomnym w zeszłym roku, te osoby przebywały w schroniskach i dostosowały się do panujących tam zasad. Nie ma takiej sytuacji, że nie udzielimy pomocy osobom, które tej pomocy chcą, które chcą współpracować, o których wiemy, że nie przeznaczą otrzymanych od nas środków na alkohol. Ale nie możemy zmusić do współpracy kogoś, kto tego nie chce i tej pomocy odmawia - mówiła Sonia Marekwia, dyrektor pszczyńskiego OPS-u.

- Często na własną prośbę mają takie, a nie inne życie. Mają rodziny, mają swoje domy, ale to życie im bardziej odpowiada. Też z nimi rozmawiamy, staramy się na nich słownie wpłynąć, przekonać, żeby spróbowali inaczej, ale na drugi czy trzeci dzień pojawiają się znowu w tej samej sytuacji i w tym samym miejscu - potwierdzał mł. asp. Wojciech Janosz.

Podczas debaty padło również pytanie o to, skąd bezdomni mają pieniądze na alkohol, skoro nie od mieszkańców, którzy widzą problem. Mundurowi zwrócili tutaj uwagę na fakt, że żebrzący często otrzymują pieniądze od turystów odwiedzających Pszczynę, jak i zbierają drobne od klientów na parkingach pod marketami.

Podczas spotkania próbowano też zwrócić uwagę na fakt, że problem żebractwa, bezdomności i spożywania alkoholu w miejscach publicznych czy chuligańskich zachowań to nie tylko problemy centrum miasta, ale także innych obszarów, między innymi os. Piastów.

Funkcjonariusze sceptycznie odnieśli się do pomysłu wprowadzenia na rynku patroli pieszych, mówiąc, że nawet przy pełnym zatrudnieniu, takie rozwiązanie jest niemal niemożliwe. Zwrócili też uwagę na fakt, że patrol pieszy nie zawsze jest wystarczający, na przykład w sytuacji gdy i tak trzeba czekać na radiowóz, aby przewieźć delikwenta na izbę wytrzeźwień. Niemniej, mundurowi zapewnili, że reakcja i odpowiedź zwrotna na sugestie, które padły na pewno będzie. Ustosunkowali się też pozytywnie do pomysłu bezpośredniego spotkania się z grupą bezdomnych, przebywających na rynku w Pszczynie, zaprosili również na debatę ewaluacyjną, która powinna odbyć się w ciągu roku. Policja zapewniła, że jest otwarta na rozmowy i pomysły rozwiązań omawianego problemu, pochodzące zarówno od instytucji, jak i obywateli.