Nasycone kwasy tłuszczowe i ich rola w organizmie

Czym są tłuszcze nasycone?

Kwasy tłuszczowe nasycone (SAFA - saturated fatty acids), zwane tłuszczami lub lipidami to grupa organicznych związków o zróżnicowanej budowie, występująca niemal we wszystkich komórkach ludzkiego organizmu.

Pomimo bardzo złej renomy, są one niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu:

• budują błony komórkowe,
• wchodzą w skład osłonek mielinowych, chroniąc neurony i zabezpieczając prawidłowe przewodzenie impulsów nerwowych,
• umożliwiają rozpuszczanie i wchłanianie niektórych witamin (A, D, E, K),
• są niezbędne do produkcji hormonów,
• są źródłem energii dla organizmu (20 do 35% energii całkowitej pochodzi właśnie z metabolizmu tłuszczy),
• tkanka tłuszczowa chroni narządy przed uszkodzeniami i stanowi barierę termoizolacyjną.

Nasycone kwasy tłuszczowe mogą być nie tylko przyjmowane wraz z pokarmem, ale są również wytwarzane przez organizm. Ten fakt zdaje się potwierdzać ich istotną rolę w funkcjonowaniu ludzkiego ciała.

Czy tłuszcze nasycone szkodzą?

Skąd zatem wynika czarny PR tłuszczy? Być może z faktu, że spożywane w nadmiarze, mogą rzeczywiście powodować problemy zdrowotne. Ponieważ organizm potrafi sam wytworzyć nasycone kwasy tłuszczowe, ich zbyt duże spożycie prowadzi do zwiększenia masy tłuszczowej organizmu. Zwiększa się nie tylko ilość podskórnej tkanki tłuszczowej oraz trzewnej tkanki tłuszczowej (co prowadzi do otłuszczenia narządów wewnętrznych), ale również wzrasta stężenie cholesterolu LDL, co prowadzi do zwiększonego ryzyka takich powikłań, jak:

• miażdżyca,
• nadciśnienie tętnicze,
• zawał serca,
• udar mózgu.

Według zaleceń tłuszcze nie powinny stanowić więcej niż 30% zapotrzebowania kalorycznego organizmu, jednak nasycone kwasy tłuszczowe powinny wynosić jedynie 10% podaży energii diety.

W grupie osób zagrożonych zwiększonym ryzykiem schorzeń ze strony układu sercowo naczyniowego, odsetek tłuszczy nasyconych w codziennym jadłospisie nie powinien przekraczać 6 do 7%. Dla diety 2000 kcal tłuszcze powinny stanowić około 120 kcal. Taką ilość zapewnia 13 g tłuszczu (np. 1 łyżka masła).

Nasyconych kwasów tłuszczowych nie da się całkowicie wyeliminować z diety, ponieważ znajdują się one w wielu popularnych produktach (mięso, pełnotłuste mleko i jego przetwory, słodycze, dania smażone, fast foody).

Także olej kokosowy i olej palmowy, które stanowią składnik zdecydowanej większości żywności przetworzonej, zawierają duże ilości nasyconych kwasów tłuszczowych.

Jednak w codziennej diecie warto ograniczyć zawierające je potrawy, stawiając na produkty nisko przetworzone, warzywa i owoce.

Trwałe zmniejszenie ilości nasyconych kwasów tłuszczowych pozwala zmniejszyć ryzyko chorób serca i układu krążenia, a także zapobiegać insulinooporności i cukrzycy typu 2.

Bibliografia:

1. Legrand, P., & Rioux, V. (2010). The complex and important cellular and metabolic functions of saturated fatty acids. Lipids, 45, 941-946.
2. Briggs, M. A., Petersen, K. S., & Kris-Etherton, P. M. (2017, June). Saturated fatty acids and cardiovascular disease: replacements for saturated fat to reduce cardiovascular risk. In Healthcare (Vol. 5, No. 2, p. 29). MDPI.
3. GERMAN, J. Bruce; DILLARD, Cora J. Saturated fats: what dietary intake?. The American journal of clinical nutrition, 2004, 80.3: 550-559.