W Pszczynie, jako jednej z najbardziej zanieczyszczonych gmin w Polsce, od 16 kwietnia realizowany będzie kolejny - obok ogłoszonego dwa dni temu dla województwa zachodniopomorskiego - antysmogowy pilotaż Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Program dotyczy wymiany źródeł ciepła i poprawy efektywności energetycznej w budynkach wielorodzinnych, w których znajduje się od 3 do 20 lokali. Przeznaczony jest on dla właścicieli lub współwłaścicieli lokali mieszkalnych i spółdzielni mieszkaniowych. Skorzysta z niego około 180 budynków wielorodzinnych, w tym te w okolicy pszczyńskiej Starówki. Na ten cel przeznaczonych zostanie 6 mln zł w formie dotacji. Dodatkowe środki trafią bezpośrednio do gminy na działania informacyjno-promocyjne.

Na podstawie rocznej oceny jakości powietrza za 2019 r., przygotowanej przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, opracowano listę 261 najbardziej zanieczyszczonych gmin w Polsce, gdzie występują równocześnie przekroczenia poziomu dopuszczalnego dla pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5 oraz poziomu docelowego dla benzo(a)pirenu oznaczanego w pyle PM10.

- Z myślą o tych gminach uruchamiamy pilotaż w Pszczynie. Chcemy sprawdzić na ile nasze dodatkowe wsparcie - razem z wdrażanymi już programami Czyste Powietrze i Stop Smog - pomoże mieszkańcom w walce ze smogiem. Mam nadzieję, że z doświadczeń tego pilotażu skorzystają inne gminy, które też znajdują się w zestawieniu GIOŚ - mówi minister klimatu i środowiska Michał Kurtyka.

Szczegóły programu i wysokość dotacji

W podstawowym poziomie dofinansowania - obejmującym wnioskodawców z dochodami do 100 000 zł rocznie - będzie można otrzymać od 30% do nawet 60% kosztów kwalifikowanych w zależności od zakresu realizowanego przedsięwzięcia, maksymalnie do:

• 25 tys. zł w przypadku wymiany źródła ciepła na pompę ciepła powietrze/woda oraz inwestycji obejmującej swoim zakresem wymianę stolarki okiennej/drzwiowej lub montaż wentylacji;
• do 18 tys. zł jeśli będą to inne źródła ciepła albo podłączenie do efektywnego źródła ciepła w budynku połączone z zadaniami z zakresu wymiany stolarki okiennej/drzwiowej lub montażem wentylacji;
• do 5 tys. zł jeśli przeprowadzona będzie tylko wymiana stolarki okiennej/drzwiowej lub zakup i montaż wentylacji, bez wymiany źródła ciepła.

W podwyższonym poziomie dofinansowania - dla gospodarstw domowych wieloosobowych z przeciętnym miesięcznym dochodem na jednego członka nie przekraczającym kwoty 1400 zł/os., a w przypadku gospodarstw jednoosobowych 1960 zł - będą to odpowiednio dla zakresów przeprowadzonych prac opisanych powyżej bezzwrotne dotacje w wysokości do: 33, 25 i 10 tys. zł, maksymalnie do 70% kosztów kwalifikowanych zrealizowanej inwestycji.

W przypadku wspólnot mieszkaniowych możliwe będzie sfinansowanie przedsięwzięcia do 70% kosztów kwalifikowanych, w przedziale 40-290 tys. zł, w zależności od: rodzaju przedsięwzięcia (wymiana źródła ciepła lub brak wymiany), rozwiązania technicznego ogrzewania w budynku (źródło wspólne lub indywidualne), liczby lokali w budynku (od 3 do 20) objętych działaniami proekologicznymi oraz zastosowania instalacji fotowoltaicznej. Najwyżej premiowane są przedsięwzięcia obejmujące swoim zakresem montaż urządzeń OZE, czyli zastosowanie pompy ciepła wraz z ociepleniem ścian budynku.

Jeśli w budynku/lokalu mieszkalnym prowadzona jest działalność gospodarcza, to dotacja będzie pomniejszana proporcjonalnie do zajmowanej powierzchni na jej prowadzenie (jeśli powierzchnia przeznaczona dla działalności gospodarczej przekracza 30% - przedsięwzięcie nie kwalifikuje się do dofinansowania), a jeśli budynek/lokal mieszkalny wyposażony jest w inne źródło ciepła niż na paliwo stałe lub źródło na paliwo stałe spełniające wymagania minimum klasy 5 normy EN 303-5, wówczas dotacja możliwa będzie tylko na docieplenie lub wymianę stolarki okiennej/drzwiowej oraz zakup i montaż wentylacji. Po zakończeniu przedsięwzięcia w budynku/lokalu mieszkalnym nie będą mogły być użytkowane źródła ciepła na paliwo stałe o klasie niższej niż 5, ponadto wszystkie źródła ciepła muszą spełniać docelowe wymagania uchwały antysmogowej dla województwa śląskiego.

Za nabór prowadzony w trybie ciągłym odpowiedzialny będzie Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. Pszczyński pilotaż startuje 16 kwietnia 2021 r. i przewiduje dodatkowe 70 tys. zł dotacji dla gminy na działania informacyjno-promocyjne skierowane do mieszkańców.

Żeby z tego skorzystać, potrzebny będzie odpowiedni wniosek gminy i spełnienie dwóch warunków. Po pierwsze chodzi o zobowiązanie Pszczyny do współfinansowania przedsięwzięć w ramach programu "Czyste Powietrze" i w ramach pilotażu, z wykorzystaniem innych środków publicznych w okresie realizacji tego pilotażu. Po drugie musi nastąpić wyłączenie ze współfinansowania środkami gminnymi kotłów na paliwa stałe z wyjątkiem kotłów zgazowujących drewno oraz kotłów na pellet o podwyższonym standardzie.

Pilotaż będzie realizowany ze środków NFOŚiGW, w latach 2021-2024, ale umowy z beneficjentami będą podpisywane do 31 marca 2022 r.

Na konferencji prasowej 15 kwietnia omówiono nowy program

W konferencji, która odbyła się przed Urzędem Miejskim w Pszczynie udział wzięli:

• Michał Kurtyka, minister klimatu i środowiska,
• Bartłomiej Orzeł, pełnomocnik premiera ds. programu "Czyste Powietrze,
• Jakub Chełstowski, marszałek województwa śląskiego,
• Jan Chrząszcz, wicewojewoda śląski,
• Maciej Chorowski, prezes Zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,
• Paweł Mirowski, wiceprezes Zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,
• Dariusz Skrobol, burmistrz Pszczyny,
• Grzegorz Gaża, poseł na Sejm RP.

- Liczę, że wnioski, które wyciągniemy z tego pilotażu w Pszczynie pozwolą nam w sposób bardziej efektywny realizować walkę z niską emisją na różnych szczeblach i poziomach oraz w różnych typach budynków. Również dodatkowe wsparcie na promocję da nam odpowiedź na pewne pytania związane z efektywnością programu Czyste Powietrze - mówi pełnomocnik premiera ds. programu Czyste Powietrze Bartłomiej Orzeł.

- Przygotowując założenia tego pilotażu oszacowaliśmy, że jego efektem końcowym powinna być poprawa efektywności energetycznej w ok. 20 wielorodzinnych budynkach mieszkalnych i 140 lokalach mieszkalnych. Liczymy na wymianę minimum 280 nieefektywnych źródeł ciepła na paliwo stałe. Na ten cel zarezerwowaliśmy 6 mln zł, po które mogą sięgać właściciele lub współwłaściciele lokali mieszkalnych oraz wspólnoty mieszkaniowe - wylicza prezes NFOŚiGW prof. Maciej Chorowski.

- Wyróżnikiem pszczyńskiego pilotażu będzie rezygnacja ze wsparcia dla źródeł węglowych i mniej efektywnych kotłów na pellet, a także wyższe wsparcie na ogrzewanie pompą ciepła i elektryczne w lokalach mieszkalnych w stosunku do proponowanego w ramach programu Czyste Powietrze - tłumaczy wiceprezes NFOŚiGW Paweł Mirowski.

- Od początku funkcjonowania programu Czyste Powietrze przyznaliśmy mieszkańcom Pszczyny niemal 8 milionów złotych dofinansowania na wymianę starych kopciuchów i termomodernizację domów jednorodzinnych. Pszczyna jest jednak jedną z najbardziej zanieczyszczonych gmin na Śląsku. Jestem przekonany, że dzięki wdrożeniu tego pilotażowego programu tempo wymiany nieefektywnych kotłów znacząco się zwiększy - wyjaśnia prezes WFOŚiGW w Katowicach Tomasz Bednarek.

- Program pilotażowy to kolejne solidne wsparcie finansowe dla mieszkańców gminy Pszczyna planujących wymianę starych kotłów węglowych. Od lat gmina pomaga przy takich inwestycjach i zachęca do proekologicznych działań zmierzających w kierunku poprawy jakości powietrza. W wielu domach wciąż korzysta się z tzw. kopciuchów. Naszym celem jest ich wyeliminowanie i jak najszybsze zastąpienie źródłami energii przyjaznymi środowiska - podsumowuje burmistrz Pszczyny Dariusz Skrobol.