Wiadomości
- 6 grudnia 2020
- wyświetleń: 7580
Młody badacz kultury wydał zbiór ludowych pieśni z terenów Suszca
Ukazał się zbiór 40 dotąd niepublikowanych pieśni ludowych pochodzących z Suszca. Nosi on tytuł "Już jo wiyncyj po tym Suscu maszerowoł nie byda". Materiały zebrał Tomasz Mikołajec - młody badacz kultury ludowej, organista Kościele św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Suszcu i nauczyciel muzyki w szkole podstawowej w Kobielicach.
Pieśni zarchiwizowane przez pana Tomasza pochodzą z Suszca, jego rodzinnej miejscowości. 25-letni badacz kontynuuje tradycje zbieracze i etnograficzne w regionie. W ramach badań do pracy magisterskiej zebrał 40 piosenek, które pamiętali starsi mieszkańcy Suszca, a które nie były dotąd publikowane. W ten sposób stał się swego rodzaju następcą Mariana Cieśli - autora zbioru pieśni z ziemi pszczyńskiej zatytułowany "Jak ze Susca powandruje". To właśnie do tej publikacji nawiązuje tytuł "Już jo wiyncyj po tym Suscu maszerowoł nie byda". Warto wspomnieć, że w 2018 roku został wydany śpiewnik "Koło mego okiynecka", który zawiera ponad tysiąc utworów ludowych zebranych przez Cieślę. Okazało się jednak, że temat jest niewyczerpany i wciąż w domach suszczan krążą w obiegu ustnym pieśni nie posiadające zapisu słownego i nutowego. Warunkiem znalezienia się danej pieśni w zbiorze "Już jo wiyncyj po tym suszcu maszerowoł nie byda" była właśnie ich nieobecność w istniejących już zbiorach oraz w internecie.
- Wyjątkiem było kilka pieśni, które znalazły się już w poprzednich publikacjach, lecz znacząco różniły się od znanych mi zapisów. Dla przykładu, pieśń "Szła dziewczyna przez las" znajduje się w zbiorze M. Cieśli pt. "Koło mego łokiyneczka", lecz wersja zaprezentowana mi przez Marię Mikołajec posiada inną melodię oraz dodatkową zwrotkę. Pieśni podzieliłem na trzy grupy: obrzędowe, powszechne oraz zawodowe - precyzuje Tomasz Mikołajec.
Teksty piosenek zostały opatrzone zapisem nutowym. Wszystko po to, aby ocalić je od zapomnienia i sprawić, by bez większych trudności mogli korzystać z nich wykonawcy działający w środowisku amatorskich muzyków ludowych.
Zbiór narodził się przy okazji pisania pracy magisterskiej w Instytucie Muzyki Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie. Promotorem pracy była Joanna Glenc - córka Mariana Cieśli, za sprawą której opublikowano dwa lata temu śpiewnik "Koło mego okiyneczka".
- Zapytałem pani profesor, czy może warto kontynuować prace zbieracze i związać z nimi magisterkę. Oczywiście bardzo jej się te pomysł spodobał. Nie wiem czy ktoś po jej ojcu, który zmarł w 2002 roku wspierał te poszukiwania - wspomina T. Mikołajec.
Pieśni pamiętali starsi mieszkańcy w wieku od 65 do 90 lat. Wszystko zaczęło od babci pana Tomasza, z którą młody badacz mieszka w jednym domu.
- [i]Babcia wiele z tych piosenek śpiewała podczas wykonywania czynności domowych. Zacząłem sprawdzać, czy zostały one opublikowane w sieci. Potem dotarłem do zbiorów Cieśli. Jeśli którejś z pieśni nie było, nagrywałem babcię na dyktafon i spisywałem utwory w programie do nut - opowiada T. Mikołajec.
- Następnie zorientowałem się w mojej miejscowości kto mógłby znać ludowej pieśni z tych rejonów. Niekoniecznie były to osoby związane ze Związkiem Górnośląskim. Aczkolwiek niektóre tak. W Suszcu większość mieszkańców się zna, więc nie było trudno dotrzeć do tych osób. Prace zbieracze trwały od maja do października 2019 roku. Spotkałem się łącznie z 9 suszczanami. Moi rozmówcy nakierowywali mnie na kolejne osoby. Tych spotkań z każdą z nich było kilka, bo proces odtwarzania i zapisywania utworów zabierał dużo czasu. Byli to: Magdalena Bołdys, Jadwiga Grzesica, Anna Kine, Bronisława Kurkowska, Maria i Wiktor Mikołajcowie, Tadeusz Paszek, Aniela Pilar oraz Aniela Rydzko. Część z tych osób posiadała prywatne rękopisy tekstów pieśni spisanych przez siebie, bądź przekazanych przez wcześniejsze pokolenia, lecz nieopatrzonych materiałem nutowym. Niektórzy opierali się tylko i wyłącznie na własnej pamięci. Pieśni spisywałem i wprowadzałem do programu nutowego - mówi.
Moja praca magisterska polegała oprócz tego na dogłębnej analizie muzycznej tych pieśni. Jej objętość wyniosła 140 stron. Opisałem też m.in. historię suszeckej kultury. Nie byłoby to możliwe do wydania w całości. Postanowiłem więc opublikować zbiór, który zawiera tylko teksty i nuty. W tym celu nawiązałem kontakt z Wojciechem Lalą, bo Związek Górnośląski bardzo wspiera takie inicjatywy. Dzięki niemu ZG przy wsparciu powiatu pszczyńskiego sfinansował cały 200-egzemplarzowy nakład [/i]- mówi Tomasz Mikołajec.
Publikacja jest już piątą pozycją wydaną przez Związek Górnośląski w Suszcu. Została sfinansowana przy wsparciu powiatu.
- Zbiór przenosi nas w czasy, w których nasi ojcowie, dziadkowie, a nawet pradziadkowie żyli, mieszkali i kochali ziemię, na której się wychowali i wychowywali swoje dzieci i wnuki. Teksty pieśni traktują najczęściej o zwykłych, ludzkich sprawach, przeżyciach. Wspólny śpiew, przy różnych okazjach, zawsze integruje społeczność, wzmacnia więzi międzyludzkie, buduje pozytywne relacje. Bardzo się cieszę, że autorem tej publikacji jest młody człowiek. Jest to dowód na to, że śpiew i muzyka łączą pokolenia. Jestem też bardzo wdzięczny wszystkim osobom, które przekazały Panu Tomaszowi teksty pieśni. Mam również nadzieję, że utwory te będą wykorzystywane zarówno przez nasze, jak i przyszłe pokolenia, przy okazji różnych spotkań rodzinnych i nie tylko - mówi Wojciech Lala.
Partnerem wydawnictwa jest GOK w Suszcu oraz firma Eka.
W sprawie egzemplarzy zbioru "Już jo wiyncyj po tym Suscu maszerowoł nie byda" można kontaktować się z suszeckim kołem Związku Górnośląskiego. Zapytania można kierować poprzez formularz kontaktowy: http://www.zgsuszec.pl/index.php?p=1_3_Kontakt. Książka będzie dostępna także w Kwiaciarni "u Mirka Czecha" przy ul. św. Jana 41 w Suszcu (tel. 32 212 42 93).
Apel do czytelników
Tomasz Mikołajec jest przekonany, że nie zostały jeszcze odnalezione wszystkie utwory z ziemi pszczyńskiej. Jeśli znają państwo kogoś, kto pamięta ludowe pieśni przekazywane z pokolenia na pokolenie, Tomasz Mikołajec prosi o kontakt poprzez wiadomość na Facebooku: https://www.facebook.com/tomshtaleiro
Komentarze
Zgodnie z Rozporządzeniem Ogólnym o Ochronie Danych Osobowych (RODO) na portalu pless.pl zaktualizowana została Polityka Prywatności. Zachęcamy do zapoznania się z dokumentem.