Ratownicy medyczni ostrzegają: czego nie jeść i nie pić podczas upałów?

W Polsce definicyjnie upał zaczyna się, gdy temperatura powietrza osiąga lub przekracza 30 st. C w cieniu - to oficjalna granica przyjęta przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej. Definicje IMiGW wskazują, że:

W Polsce definicyjnie upał zaczyna się, gdy temperatura powietrza osiąga lub przekracza 30 st. C w cieniu - to oficjalna granica przyjęta przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej. Definicje IMiGW wskazują, że:

• dzień gorący - to taki, w którym temperatura maksymalna wynosi 25,0-29,9 st. C,
• dzień upalny (upał) - temperatura maksymalna wynosi co najmniej 30,0 st. C,
• fala upałów - to minimum 3 kolejne dni z temperaturą ≥30 st. C.

Alkohol - szybka droga do odwodnienia

Nawet "zimne piwko" w upał potrafi bardziej zaszkodzić niż pomóc. Alkohol - niezależnie od mocy - rozszerza naczynia krwionośne, co w połączeniu z wysoką temperaturą może prowadzić do niebezpiecznych wahań ciśnienia i zaburzeń rytmu serca. Dodatkowo zaburza działanie wazopresyny, hormonu odpowiedzialnego za zatrzymywanie wody w organizmie, co zwiększa ryzyko odwodnienia. W upalne dni jedyną rozsądną dawką alkoholu może być niewielka ilość - np. lampka wina - i to najlepiej wieczorem, gdy temperatura spada. Tak radzą specjaliści.

Słone przekąski - sól nie lubi wody

Chipsy, solone orzeszki i inne słone przysmaki to letnia klasyka - ale niestety bardzo zgubna. Sól rzeczywiście uzupełnia niedobory elektrolitów traconych przez pot, ale łatwo przekroczyć zalecane dzienne 5 gramów. Już jeden dodatkowy gram soli wymusza na organizmie konieczność zużycia aż 20 razy więcej wody. Skutek? Odwodnienie, opuchlizna, uczucie ciężkości i pogorszone samopoczucie. Tak wskazują specjaliści.

Fast foody - ciężkostrawna pułapka

Wakacyjna atmosfera często rozluźnia także nasze podejście do jedzenia - i zamiast sałatki czy chłodnika ląduje przed nami kebab, pizza albo burger. Problem w tym, że fast foody to żywność ciężka, tłusta i pełna chemii. Ich trawienie wymaga sporego wysiłku metabolicznego, co dodatkowo podnosi temperaturę ciała. Wzmacniacze smaku, takie jak glutaminian sodu, mogą działać otępiająco - powodując senność i ospałość. Z kolei sól w dużych dawkach podnosi ciśnienie i nasila uczucie gorąca. Przed tym ostrzegają specjaliści.

Zimne napoje i lody - ulga na chwilę, skutki na dłużej

Wydają się idealne - ale są złudzeniem. Zimna cola czy lody orzeźwiają tylko chwilowo, gdy chłód przechodzi przez gardło. Gdy zimna treść trafia do żołądka, organizm reaguje obkurczeniem naczyń krwionośnych, co może spowolnić trawienie i pogorszyć ukrwienie narządów. W skrajnych przypadkach może to skutkować nawet migrenami - szczególnie u osób wrażliwych. O wiele lepszym wyborem są napoje letnie: lekko schłodzona woda z cytryną, napar z mięty lub domowy kompot bez cukru. Kto był w krajach saharyjskich, ten wie, że ich mieszkańcy w znacznie większe upały raczą się gorącą herbatą, mocno osłodzoną. Specjaliści radzą, by zrezygnować z cukru.

Słodycze - nadmiar cukru zdrowia nie daje

Wysokie temperatury osłabiają organizm. Dorzućmy do tego nagły zastrzyk glukozy z batonika czy ciastka - i mamy gotowy przepis na senność, rozdrażnienie, zaburzenia koncentracji, a nawet nudności. Nadmiar cukru dodatkowo obciąża nerki i utrudnia utrzymanie prawidłowej gospodarki wodno-elektrolitowej. Tymczasem słodkości czają się nie tylko w deserach - cukier znajduje się także w ketchupach, gotowych sosach, owocowych jogurtach czy sokach.

W relacjach ratowników medycznych i lekarzy odnoszących się do rzeczonego tematu powtarza się kilka kluczowych informacji:

• wzrost liczby wyjazdów ZRM - od 20 proc. do nawet 4‑krotnego zwiększenia w najbardziej ekstremalnych rejonach.
• typowe interwencje - w zawiązku z odwodnieniami, zasłabnięciami, udarami słonecznymi, a także urazami i wypadkami drogowymi.
• grupy szczególnie narażone na skutki wysokich temperatur - seniorzy, osoby przewlekle chore, kierowcy.
• czynniki ryzyka - alkohol, brak nawadniania, nieodpowiednie zachowanie podczas upałów.

Konkluzja: zasada na upalne dni? Im prościej, tym bezpieczniej. Woda, świeże warzywa i owoce, produkty lekkostrawne - to najlepszy sposób, by przetrwać upał bez przykrych konsekwencji.