Najpopularniejsze

  • 19 października 2022
  • 26 października 2022
  • wyświetleń: 12544

Likwidacja Archiwum: dokumenty dot. Pszczyny zostaną u nas!

W ubiegłym tygodniu pisaliśmy o likwidacji Oddziału Archiwum Państwowego w Pszczynie, który mieści się w Muzeum Zamkowym. Zbiory mają zostać przewiezione do Katowic do końca grudnia 2022 roku. Głos w sprawie zabrali pszczyńscy historycy, którzy wystosowali również list otwarty. W poniedziałek, 24 października otrzymaliśmy wyjaśnienia w tej sprawie z centrali archiwum w Katowicach. "Podjęliśmy decyzję, że w obecnej siedzibie nadal będzie funkcjonowała czytelnia akt dostępna dla wszystkich użytkowników zasobu Archiwum oraz magazyny archiwalne, w których przechowywane są cenne dokumenty dot. ziemi pszczyńskiej, m.in. Archiwum Książąt Pszczyńskich" - czytamy w odpowiedzi.

Archiwum Państwowe w Katowicach Oddział w Pszczynie · fot. Archiwum Państwowe w Katowicach


Zarządzenie w sprawie likwidacji pszczyńskiego oddziału archiwum wydano już w czerwcu. O sprawie poinformował nas w ostatnich dniach historyk Grzegorz Sztoler. W zarządzeniu nie podano uzasadnienia decyzji. Wyjaśnienie, które otrzymaliśmy, publikujemy poniżej.

Pszczyńscy historycy, Grzegorz Sztoler i Sławomir Pastuszka postanowili zareagować. Głos w sprawie zabrali w mediach społecznościowych. Jak wskazali, oczekują wycofania się dyrekcji Archiwum Państwowego z tej decyzji.

- Moje oburzenie wywołuje decyzja o likwidacji pszczyńskiego Oddziału Archiwum Państwowego w Katowicach. Nie znam jej merytorycznego - przynajmniej oficjalnie - uzasadnienia. Ale uważam, że jest szkodliwa dla miasta, regionu i badaczy - nie tylko tych zawodowych, ale całego grona pasjonatów. Poza tym to prestiż. Pszczyna z jej historią zasługuje, by mieć swój własny oddział archiwum, tak jak miała przez ostatnie 70 lat. Gdyby nie te cenne zbiory, nie byłoby tylu książek, publikacji w gazetach i lokalnej dumy z własnych korzeni. Oczekuję, że Dyrekcja Archiwum Państwowego w Katowicach cofnie tę szkodliwą decyzję i pozostawi w Pszczynie zbiory związane z miastem i regionem u nas - tak jak do tej pory było - skomentował historyk Grzegorz Sztoler.

Archiwum Państwowe w Katowicach Oddział w Pszczynie
Archiwum Państwowe w Katowicach Oddział w Pszczynie · fot. Archiwum Państwowe w Katowicach


- Likwidacja pszczyńskiego oddziału Archiwum Państwowego w Katowicach jest szkodliwa nie tylko dla badaczy, pasjonatów, czy też zwykłych petentów, ale przede wszystkim dla całego naszego miasta i regionu. Zasób archiwalny jest nierozerwalnie związany z Pszczyną i Ziemią Pszczyńską. Jest ważnym i czytelnym świadectwem bytności naszych przodków. Przechowywane w archiwum dokumenty wytworzono tutaj, tu toczyły się poruszane w nich sprawy, tu żyli ludzie, których w nich znajdziemy. Te dokumenty tu powinny bezwzględnie pozostać - napisał Sławomir Pastuszka.

- Zasoby pszczyńskiego archiwum to bezcenne dziedzictwo materialne mieszkańców Ziemi Pszczyńskiej. Pozbawianie nas naszej spuścizny będzie równoznaczne z pozbawieniem nas części naszej lokalnej tożsamości, brutalnym obdarciem nas z części naszego dziedzictwa. (...) Jest jeszcze czas, aby wywrzeć presję i powstrzymać pozbawienie nas jednego z najcenniejszych obiektów naszego dziedzictwa kulturowego - dodał.

Archiwum Państwowe w Katowicach Oddział w Pszczynie
Archiwum Państwowe w Katowicach Oddział w Pszczynie · fot. Archiwum Państwowe w Katowicach


Wyjaśnienia Archiwum Państwowego w Katowicach



Poniżej publikujemy w całości odpowiedź centrali archiwum, jaka wpłynęła do nas 24 października.

Archiwum Państwowe w Katowicach wyjaśnia




Cieszę się, że Państwo zwróciliście się do Archiwum Państwowego w Katowicach o wyjaśnienie rozpowszechnianych przez środowisko historyków informacji dotyczących Oddziału w Pszczynie. Na wstępie jednak muszę wyjaśnić, że zadania archiwów państwowych reguluje ustawa archiwalna z 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach, zgodnie z którą działalność archiwalna obejmuje zadania kształtowania narodowego zasobu archiwalnego, ewidencjonowanie, przechowywanie, opracowanie, zabezpieczenie i udostępnianie materiałów archiwalnych oraz prowadzenie działalności informacyjnej.

Oddziały zamiejscowe, które są wewnętrznymi komórkami organizacyjnymi i nie posiadają żadnej samodzielności formalno-prawnej, z racji swojego usytuowania poza główną siedzibą muszą posiadać warunki do realizacji zadań wynikających z ustawy archiwalnej. Natomiast zasób obsługiwany przez te komórki faktycznie jest zasobem Archiwum Państwowego w Katowicach, z przyczyn organizacji wewnętrznej, obsługiwanym przez te komórki i dla sprawnego zarządzania, oznaczonym numerem oddziału.

Nieprawdą jest, że Archiwum Państwowe w Katowicach zaprzestaje działalności na terenie miasta Pszczyny, a zasób przechowywany w dotychczasowej lokalizacji zostanie całkowicie wywieziony do innych magazynów. Z uwagi na brak możliwości prowadzenia działalności w pełnym ustawowym zakresie zmuszeni zostaliśmy do wprowadzenia takich rozwiązań organizacyjnych, aby właśnie było możliwe kontynuowanie działalności w takim zakresie, który umożliwia obecna lokalizacja.

Nadmienię tu tylko, że w obecnej lokalizacji nie ma możliwości zapewnienia właściwego bezpieczeństwa i higieny pracy - Archiwum nie posiada w tej lokalizacji samodzielnego dostępu do wody bieżącej i sanitariatu, brak również pomieszczeń biurowych i socjalnych. Taka sytuacja, zwłaszcza biorąc pod uwagę ostatni czas epidemii, zagraża zdrowiu nie tylko pracowników, ale i użytkowników zasobu. Nie ma tu również możliwości przejmowania nowych akt z uwagi na brak miejsca w magazynach tzw. rezerwy magazynowej. Natomiast obecne warunki lokalowe powodują, że dotychczas zgromadzonemu zasobowi trudno zapewnić wysoki standard bezpieczeństwa, co jest kluczowe dla zagwarantowania obecnym, ale i przyszłym pokoleniom, możliwości dostępu do akt.

Pragnę podkreślić, iż mimo tych trudności, biorąc pod uwagę żywotne potrzeby naszych interesariuszy, przede wszystkim środowiska historyków i pasjonatów lokalnej historii, podjęliśmy decyzję, że w obecnej siedzibie nadal będzie funkcjonowała czytelnia akt dostępna dla wszystkich użytkowników zasobu Archiwum oraz magazyny archiwalne, w których przechowywane są cenne dokumenty dot. ziemi pszczyńskiej, m.in. Archiwum Książąt Pszczyńskich.

Należy przy tym mieć świadomość, że w pszczyńskim Oddziale tak naprawdę przechowywany jest tylko ułamek spuścizny archiwalnej z terenu właściwości działania Oddziału. Pozostałe akta od lat przechowywane są w Centrali w Katowicach, ponieważ z uwagi na ww. ograniczenia nie było możliwości przechowywania ich w Oddziale w Pszczynie. Żywię nadzieję, że projektowane zmiany, które wynikły z konieczności uregulowania prawnego sytuacji faktycznej istniejącej już od lat i utrudniającej realizację zadań Archiwum, wpłyną na podniesienie bezpieczeństwa zasobu Archiwum Państwowego w Katowicach oraz jego pracowników i użytkowników.

Łączę wyrazy szacunku,
Dyrektor Archiwum Państwowego w Katowicach mgr Sławomira Krupa.


List otwarty pszczyńskich historyków



Sławomir Pastuszka i Grzegorz Sztoler przygotowali list otwarty w sprawie zamknięcia pszczyńskiego Oddziału Archiwum Państwowego. Dokument zamierzają skierować w najbliższy poniedziałek, 24 października do dr Pawła Pietrzyka, Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych w Warszawie. Celem jest zatrzymanie trwających już działań, zmierzających do likwidacji pszczyńskiego Oddziału Archiwum.

- Osoby, które zechciałby poprzeć nasz list otwarty i być jednym z sygnatariuszy, bardzo proszę o jednoznaczną deklarację w komentarzu pod postem w mediach społecznościowych lub w wiadomości prywatnej do mnie lub Grzegorza Sztolera. Ze względu na brak czasu, nie będziemy zbierać podpisów na żywo. Dane zostaną umieszczone pod listem w postaci listy elektronicznej. Imię i nazwisko, które znajdzie się w liście musi być zgodne z tym, które jest aktualnie używane. Można także podać wykonywany zawód, tytuł naukowy itp. Wszystkich, którym leży na sercu los pszczyńskiego archiwum, bardzo proszę o poparcie naszego listu otwartego - mówi S. Pastuszka.

Poniżej treść listu:

list otwarty  archiwum państwowe

list otwarty  archiwum państwowe


Historycy proszą o kontakt poprzez wiadomość na Facebooku lub pod postami:

Loading...


Loading...


Zasoby pszczyńskiego oddziału Archiwum Państwowego



Formalnie pszczyński oddział archiwum został powołany do życia na mocy zarządzenia ministra oświaty w 1950 roku.

Główny trzon jego zasobu stanowi pozostałość po działalności kancelarii rodów panujących w Pszczynie: Piastów, Przemyślidów, Kazimierza II księcia cieszyńskiego, Turzonów, rodu von Promnitz, książąt von Anhalt-Coethen i von Hochberg. Bazę lokalowa stanowią pomieszczenia w zamku, w których były gromadzone archiwalia tych rodów.

Najcenniejszym dokumentem w skali ogólnopolskiej i najbardziej kompletnym pod względem źródłowym jest archiwum książąt pszczyńskich w Pszczynie z lat 1287-1945. Na zespół składają się dokumenty, akta polityczno-administracyjne, gospodarze, w tym akta przedsiębiorstw i instytucji gospodarczych, głównie tych związanych z koncernem książąt pszczyńskich von Hochberg i dokumenty rodzinne.

Na uwagę zasługują dobrze zachowane akta miast Pszczyny (1466-1945) i Bierunia Starego (1826-1945) oraz starostwa pszczyńskiego od 1743 roku. Pokaźną grupę stanowią akta pszczyńskich sądów z lat 1849-1975 z aktami metrykalnymi parafii katolickich i ewangelickich od końca XVIII wieku do 1874 roku, a także zespoły akt urzędów stanu cywilnego z powiatów pszczyńskiego, bieruńsko-lędzińskiego, mikołowskiego i tyskiego.

ar / pless.pl

Jeśli chcesz otrzymywać powiadomienia o nowych artykułach z tematu "Likwidacja archiwum" podaj

Komentarze

Zgodnie z Rozporządzeniem Ogólnym o Ochronie Danych Osobowych (RODO) na portalu pless.pl zaktualizowana została Polityka Prywatności. Zachęcamy do zapoznania się z dokumentem.

Likwidacja archiwum

Jeśli chcesz otrzymywać powiadomienia o nowych artykułach z tematu "Likwidacja archiwum" podaj