Skuteczne metody kontroli poziomu cukru we krwi u diabetyków

Jakie są normy poziomu cukru we krwi?

Cukrzycę typu 1 (charakteryzującą się niedoborem insuliny) lub cukrzycę typu 2 (cechującą się obniżoną wrażliwością tkanek na insulinę) diagnozuje się w przypadku wykrycia nieprawidłowości w zakresie poziomu glukozy we krwi. Wyniki pacjentów diabetologicznych odbiegają od norm, które - wedle wytycznych Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego (PTD) - wynoszą:

• na czczo i przed posiłkiem - pomiędzy 70 a 110 mg/dl (3,9-6,1 mmol/l);
• w 2 godzinie po posiłku - poniżej 140 mg/dl (7,8 mmol/l);
• przed snem - również poniżej 140 mg/dl (7,8 mmol/l);
• w nocy - pomiędzy 70 a 140 mg/dl (3,9-7,8 mmol/l).

W leczeniu cukrzycy dąży się do uzyskania (lub zbliżenia się) do wyników podanych powyżej.

Wahania poziomu cukru we krwi - objawy

Monitorowanie poziomu glukozy we krwi w przypadku diabetyków jest niezwykle ważne nie tylko w kontekście kontroli przebiegu leczenia i jego efektów, ale również w celu zapobiegania wystąpienia stanów hipoglikemii (tak zwanego niedocukrzenia) oraz hiperglikemii (określanej również jako przecukrzenie). Oba te stany, po ich wystąpieniu, dają (oczywiście w zależności od zaawansowania) konkretne objawy, takie jak:

• w przypadku hiperinsulinemii (zbyt wysokiego poziomu glukozy) - zwiększone pragnienie, oddawanie dużych ilości moczu, złe samopoczucie, uczucie osłabienia, a w perspektywie długofalowej - również nawracające infekcje;
• w przypadku hipoinsulinemii (zbyt niskiego poziomu glukozy) - uczucie silnego głodu (zwiększenie łaknienia) uczucie fizycznego osłabienia, drżenia mięśniowe, przyspieszenie rytmu serca, nadmierna senność, niepokój i rozdrażnienie, a czasem nawet podwójne widzenie.

Regularny pomiar poziomu cukru we krwi pozwala zapobiec wystąpieniu wymienionych powyżej stanów. Lepsza kontrola glikemii przekłada się zaś na lepsze wyniki leczenia.

Akcesoria i urządzenia do badania poziomu cukru we krwi

Obecnie pacjenci diabetologiczni mają do dyspozycji dwa rodzaje akcesoriów, umożliwiających im samokontrolę poziomu glukozy we krwi bez wychodzenia z domu czy wykonywania badań laboratoryjnych (choć należy tu zaznaczyć, że badanie poziomu glukozy we krwi w laboratorium jest najwłaściwszą metodą w przypadku diagnostyki cukrzycy).

Najnowocześniejszą metodą do samokontroli diabetyków są systemy CGM (Systemy Ciągłego Monitorowania Stężenia Glukozy). Zestawy tego typu zawierają czuły sensor, którego fragment umieszcza się pod skórą oraz urządzenie lub aplikację, odbierającą dane zapisywane przez sensor na bieżąco, w czasie rzeczywistym. Dzięki tej metodzie monitorowanie poziomu glukozy jest niezwykle efektywne i pomocne - zwłaszcza w kontekście oceny wpływu konkretnych posiłków, zażywanych dawek leków, wysiłku fizycznego i innych czynników lub okoliczności na glikemię. Dodatkowo odczyty zapisuje się w formacie cyfrowym, a większość z systemów od razu tworzy wykres poziomu glukozy we krwi - to sprawia, że dane są bardziej czytelne i intuicyjne.

Systemy CGM i akcesoria: https://www.doz.pl/apteka/k5630-Systemy_CGM

Drugi, obecnie najpopularniejszy sposób kontroli glikemii u diabetyków to oczywiście wykorzystanie glukometrów osobistych. Pomiar poziomu cukru odbywa się poprzez umieszczenie próbki krwi (pobranej z opuszka palca) na specjalnym pasku, który następnie należy włożyć do glukometru. Urządzenie odczytuje wynik i wyświetla go na cyfrowym ekranie. Cały ten proces może być kłopotliwy, natomiast warto zaznaczyć, że jest to obecnie najpopularniejszy sposób na domowe monitorowanie glikemii - zarówno ze względu na ceny glukometrów i pasków (w wielu przypadkach - refundowane), a także z uwagi na dobrą dostępność akcesoriów w aptekach.

Źródła:

1. P. Herman, Glukoza [w:] Medycyna Praktyczna, 10.04.2014
2. Doczekalski, PAP, Nieinwazyjny Glukometr [w:] Medycyna Praktyczna, 31.01.2022
3. Mgr B. Kościelniak, dr hab. n. med. Tomasik, dr n. med. P. Sawiec, Pomiar stężenia glukozy w laboratorium medycznym i miejscu opieki nad pacjentem [w:] Medycyna Praktyczna, 04.09.2017
4. Dr n. med. O. Kublin, CGM i FGM, czyli o pomiarze glikemii [w:] Diabetologia po Dyplomie 04/2023
5. Dr n. med. I. Korzeniewska-Dyl, Jak nauczyć pacjenta prawidłowej kontroli glikemii? [w:] Diabetologia po Dyplomie 02/2017
6. Skowrońska, B. Marczewska, Analiza porównawcza wybranych przenośnych analizatorów glukozy w aspekcie kontroli jakości otrzymanych wyników [w:] Diabetologia Praktyczna 2005, tom 6, nr 4
7. Kapusta, K. Słowińska-Solnica, J. Skupień, M. T. Małecki, B. Solnica, Ocena analityczna glukometru Contour® Plus [w:] Diabetologia Kliniczna 2014, tom 3, nr 2